Alanya, Antik çağlarda korsanlara, Bizans döneminde derebeylere ev sahipliği yapmış ve nihayet Anadolu Selçukluları döneminde de başkentliğe yükselmiş ender güzellikteki tarihi bir şehirdir.
Alanya antik çağda Pamfilya ile Klikya arasında yer almıştır. Heradot’a göre bu bölgenin insanları Truva savaşı sonrası Anadoluya dağılan insanların soyundan gelir. Yapılan araştırmalarda ( Kadıini Mağarası 1957 ) ilk yerleşimin günümüzden 20 bin yıl öncesine üst paleotik döneme kadar uzandığı anlaşılmıştır.
Tarihte bilinen ilk adı Coracesium’dur. M.Ö 4. yüzyılda Persler’in istilası altındadır. Daha sonra da korsanların barınağı olmuştur. M.Ö 139 yılında Seleki kralı kenti istila etsede korsanların barınağı olmaktan kurtulamamıştır. M.Ö 65 yılında Romalı komutan Magnus Pompeius tarafından Roma İmparatorluğu topraklarına katılan şehir, Roma’nın çöküşü ile Bizans döneminde adı da Güzel Dağ anlamında Kalonoros olur.
Kent, 1221 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından ele geçirilmiştir. Sultan Alaaddin Keykubat derebeyi Kyr Vart’ın kızıyla evlenerek kenti yeniletmiş ve kışlık başkent yapmıştır, Kentin adını da Alaiye olarak değiştirmiştir. Alaaddin Keykubat döneminde şehir en parlak günlerini yaşar. Bugünkü kale, tersane ve hala ayakta duran yapıların birçoğu o döneme aittir. 1300 yılında Anadolu Selçukluları’nın dağılması sonucu şehir Karamanoğlu Beyliği’nin egemenliğine girer. Konya merkezli Karamanoğulları, 1427 yılında şehri 5.000 altın karşılığı Mısır Memluk Sultanlığı’na satar. Anadoluda birliğin sağlanması ve Osmanlı Beyliği’nin öne çıkması ile Alaiye, 1471 yılında Fatih Sultan Mehmet’in komutanlarından Gedik Ahmet Paşa tarafından Osmanlı Devleti topraklarına dahil edilir.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Alaiye, önce 1571 Kıbrıs eyaletine bağlanır, 1864 yılında ise Konya Vilayetinin sancağı yapılır. 1868 yılında Antalya sancağına ve 1871 yılında da Antalya’nın ilçesi yapılır. Cumhuriyetle birlikte Atatürk’ün önerisi ile Alanya adını alır. 2015 Verilerine göre Alanya nüfusu 291.643 dür.